Mường Và, cái tên nghe lạ thuộc về mảnh đất gần biên giới nước Lào thuộc huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La. Nơi biên viễn xa xôi ấy có một tộc người nhỏ bé sông quanh một ngọn tháp cổ tồn tại đến mấy trăm năm đã đi vào tâm thức biết bao thế hệ đang sinh sống nơi đây. Mường Và cũng là tên ngôi tháp là hiện sinh của một thế giới tâm linh và huyền bí, nơi chưa đựng bao thăng trầm của lịch sử tạo dựng hơn 400 năm, là sợi dây nối liền quá khứ với hiện tại, cũng là nơi nguyện cầu của người dân nơi đây vè cuộc sống hòa bình no ấm

Nhưng trên hết, ngôi tháp chứa đựng trong mình những linh thiêng, huyền bí mà bất cứ người nào đến đây cũng muốn tìm hiểu, khám phá . Chặng đường 45km tính từ thị trấn tỉnh Sông Mã – Sơn La đến xã Mường Và không xa, thời gian đi chỉ hơn 1 giờ đồng hồ bằng ô tô. Xác định đây là một điểm du lịch tâm linh của tỉnh nhà nên con đường vào xã bản Mường Và rộng rãi và đễ đi. Đây cũng là con đường duy nhất đến với tháp Mường Và – ngôi tháp đã được xêp hạng kiến trúc cổ của huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La

Chuyện kể rằng cách đây hơn 400 năm có một thầy địa lý người Hoa đi qua vùng đất nông thâý có cảnh đẹp, địa lý thuận lợi đằng sau bản là dãy núi chạy dài, đằng trước là cánh động rộng lớn có suối chảy qua. Dựa theo thuyết phong thủy thì đây là một vùng đất đẹp và ổn định. Ông đã bàn với tộc trưởng bản Mường Và lúc bấy giờ để xây dựng chùa và tháp với ý nguyện chùa và tháp là nơi sinh hoạt của bản làng. Cũng chính từ đây các câu chuyện linh thiêng của ngọn tháp này xuất hiện. Với người dân Mường Và, sự linh thiêng có phần bí hiểm của ngọn tháp đã ẩn hiện trong đời sống cộng đồng từ nhiều đời trước. Tháp rất linh thiêng nên từ lâu lắm rồi chẳng mấy ai dám lai vãng đến, đặc biệt là đàn bà, con gái

Dù còn nhiều bí ẩn và hư thực xung quanh tháp Mường Và chưa thể lí giải. Tuy nhiên tháp hiện nay được coi là công trình cổ kính bậc nhất của huyện Sốp Cộp và là công trình kiến trúc cổ còn lại ít ỏi trên vùng đất Tây Bắc. Ngoài việc đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng, nó còn được xem là biểu tượng đoàn kết giữa hai dân tộc Việt-Lào

Theo KPVN